Ključnim tačkama u tri stuba spoljnopolitičke strategije Srbije (EU, Moskva i Vašington) može se pridružiti i strategija i oprativni ciljevi u regionu, naročito prema „novim susedima“, a u regionalnoj spoljnopolitičkoj strategiji Srbije tri uporišna pravca to se odnosi na Bosnu i Hercegovinu, Crnu Goru i Makedoniju. Četvrti pravac je vektor prema Hrvatskoj, koja je članstvom u EU i NATO odmakla znatno ispred regiona, ali je u domenu unutrašnje politike znatno bliža regionu nego evropskom interplay-u.
Ključnim tačkama u tri stuba spoljnopolitičke strategije Srbije (EU, Moskva i Vašington) može se pridružiti i strategija i oprativni ciljevi u regionu, naročito prema „novim susedima“, a u regionalnoj spoljnopolitičkoj strategiji Srbije tri uporišna pravca to se odnosi na Bosnu i Hercegovinu, Crnu Goru i Makedoniju. Četvrti pravac je vektor prema Hrvatskoj, koja je članstvom u EU i NATO odmakla znatno ispred regiona, ali je u domenu unutrašnje politike znatno bliža regionu nego evropskom interplay-u.
Prostor bivše Jugoslavije još uvek je bar delimično političko-ekonomski „ničija zemlja“ sa različitim stepenom i intenzitetom saradnje i regulisanih odnosa. Otvoreni ili potencijalni sporovi na Zapadnom Balkanu mogu da potencijalno dovedu i do većih kriza, što se u prvom redu odnosi na liniju Beograd – Priština, kao i na stanje u Bosni i Hercegovini, ali i na druga otvorena pitanja (Severna Makedonija, Sandžak, odnosi Hrvatska –Srbija, Hrvatska – BiH itd.)
Dok je Hrvatska članica EU, a Crna Gora i Hrvatska su članice NATO, Severna Makedonija u očekivanju skorog stupanja u članstvo vojne alijanse – Srbija (uključujući Kosovo) i Bosna i Hercegovina ostaju za sada izvan obe evro-atlantske organizacije i integracije. To ih u punom smislu, više nego druge, čini u geopolitičkom smislu „ničijom zemljom“ odnosno potencijalnim prostorom za upliv ili nadmetanje spoljnih sila, od kojih svaka ima svoje specifične interese (EU, Nemačka, Rusija, SAD, Turska, Kina…)
Nepostojanje regionalnog „hegemona“ i slabost uticaja evropske integracije, kao i neregulisani i neuređeni bilateralni odnosi između pojedinih zemalja predstavljaju potencijal za nove napetosti i krize različitog identiteta, koje naročito utiču i otvaraju puteve raznim mogućnostima i oblicima spoljnog mešanja i uplitanja.
U spoljnopolitička pitanja i teme koje bi trebalo posmatrati i analizirati u okviru projekta „Zapadnobalkanska politička vrteška“ možemo uvrstiti i sledeća:
- mere i putevi ostvarivanja regionalne stabilnosti u sadašnjem međunarodnom kontekstu,
- načelna spoljnopolitička orijentacija i njena realizacija u praksi pojedinih zapadnobalkanskih zemalja, u prvom redu Srbije,
- dinamika evropske integracije i njen uticaj na zapadnobalkansku političku vrtešku
- politički efekti uspostavljanja i rada postojećih regionalnih inicijativa na bilateralne ili interne odnose na Zapadnom Balkanu,
- širi bezbednosni aspekti zapadnobalkanske vrteške (nerešena bilateralna pitanja, unutrašnja politička dinamika pojedinih zemalja, migracije, opasnost terorizma, demografska pitanja, promene klime i životne sredine, vojna saradnja, nadmetanje u naoružavanju i dr.)
U kasnijoj fazi, studija spoljnopolitičke vrteške može da analizira projekcije i razvoj različitih scenarija u regionalnoj dinamici ključnih aktera u hipotetičkoj ravni:
- eventualni sporazum Beograda i Prištine zasnovan na principu „razgraničenja“
- posledično: krizni potencijali u Bosni i Hercegovini i domino efekt situacije na pravcima Beograd – Zagreb –Podgorica,
- evolucija Severne Makedonije